شرکت متا، غول فناوری که روزگاری با نام فیسبوک شناخته می‌شد، مدت‌هاست که چشم‌اندازی بلندپروازانه برای آینده محاسبات ترسیم کرده است: دنیایی که در آن مرزهای بین واقعیت فیزیکی و دیجیتال به شکل یکپارچه محو می‌شوند. این چشم‌انداز، که اغلب با واژه "متاورس" گره خورده است، بر پایه پیشرفت‌های انقلابی در واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) بنا شده است. در قلب این رویا، پروژه "اوریون" قرار دارد؛ عینک‌های AR سبک‌وزن و فراگیری که قرار است تجربه محاسبات را به طور کامل دگرگون کنند. اما تا زمانی که اوریون از حد رویا فراتر رفته و به واقعیت ملموس تبدیل شود، متا بر روی پلی میان امروز و فردا تمرکز کرده است: هدست واقعیت ترکیبی کوئست ۳.
پروژه اوریون، نمادی از جاه‌طلبی‌های نهایی متا، هدفی دوردست و در عین حال الهام‌بخش است. تصور این است که اوریون عینک‌های AR قابل استفاده در تمام طول روز خواهند بود که اطلاعات دیجیتال را به شیوه‌ای نامرئی و بی‌درنگ روی دنیای واقعی ما منعکس می‌کنند. این فناوری وعده می‌دهد که نحوه تعامل ما با اطلاعات، با یکدیگر و با محیط اطرافمان را از بنیاد تغییر دهد. دیگر نیازی به نگاه کردن به صفحات گوشی یا کامپیوتر نیست؛ جهان خود تبدیل به رابط کاربری می‌شود، با قابلیت‌ها و اطلاعاتی که به صورت سه‌بعدی و هوشمندانه در اطراف ما ظاهر می‌شوند. این رویا، هرچند شبیه به داستان‌های علمی تخیلی به نظر می‌رسد، محرک اصلی سرمایه‌گذاری‌های عظیم متا در بخش واقعیت توسعه‌یافته (XR) است.
اما رسیدن به اوریون، مستلزم غلبه بر چالش‌های فنی بی‌شماری است؛ از باتری‌های کوچک با عمر طولانی گرفته تا اپتیک‌های پیشرفته که تصاویر دیجیتال را به طور شفاف در دید کاربر قرار دهند، و پردازنده‌های قدرتمندی که همه این‌ها را در یک فرم فاکتور قابل قبول جای دهند. این‌ها موانعی هستند که سال‌ها طول می‌کشد تا برطرف شوند. در این میان، کوئست ۳ به عنوان یک گام میانی حیاتی، نقش یک "پل" را ایفا می‌کند. این هدست، که در سال ۲۰۲۳ معرفی شد، نه تنها یک ارتقاء قابل توجه نسبت به مدل قبلی خود، کوئست ۲، محسوب می‌شود، بلکه مهم‌تر از آن، تاکید متا بر واقعیت ترکیبی (Mixed Reality یا MR) را نشان می‌دهد.
کوئست ۳ با قابلیت "گذردهی" (Passthrough) رنگی و با کیفیت بالا، به کاربران این امکان را می‌دهد که در حین استفاده از هدست، دنیای واقعی اطراف خود را به وضوح ببینند. این ویژگی کلیدی، مرز میان واقعیت مجازی کامل و واقعیت افزوده را کم‌رنگ می‌کند. به جای اینکه کاربر کاملاً از دنیای واقعی جدا شود، می‌تواند المان‌های دیجیتال را در محیط فیزیکی خود مشاهده و با آن‌ها تعامل کند. این قابلیت، دروازه‌ای را به سوی تجربیات واقعیت ترکیبی باز می‌کند؛ جایی که می‌توان بازی‌های سه‌بعدی را روی میز پذیرایی انجام داد، ویدئوهای آموزشی را به صورت هولوگرافیک در فضای اتاق مشاهده کرد، یا جلسات کاری را با آواتارهای همکاران در یک فضای مجازی مشترک که با محیط فیزیکی شما ترکیب شده است، برگزار کرد.
اهمیت واقعیت ترکیبی برای متا در این نکته نهفته است که این فناوری، بخش بزرگی از مشکلات اجتماعی و کاربری واقعیت مجازی محض را حل می‌کند. یکی از بزرگترین موانع پذیرش VR، حس انزوا و جدایی از محیط اطراف است. کاربران اغلب نگرانند که در حین استفاده از هدست، از دنیای پیرامون خود بی‌خبر بمانند و نتوانند با اطرافیان خود تعامل کنند. واقعیت ترکیبی این مشکل را با اجازه دادن به کاربر برای دیدن و شنیدن محیط اطرافش و حتی برقراری ارتباط چشمی (هرچند با واسطه) با افراد حاضر در اتاق، کاهش می‌دهد. این تغییر، راه را برای استفاده گسترده‌تر از هدست‌ها در سناریوهای اجتماعی و خانوادگی هموار می‌سازد.
با این حال، کوئست ۳ نیز با چالش‌های خود روبروست. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، قیمت است. با وجود اینکه کوئست ۳ در مقایسه با برخی رقبای رده‌بالا مانند اپل ویژن پرو قیمت بسیار پایین‌تری دارد، اما همچنان برای بسیاری از مصرف‌کنندگان، یک سرمایه‌گذاری قابل توجه محسوب می‌شود. این موضوع، دسترسی گسترده به این فناوری را که لازمه رشد و توسعه اکوسیستم متاورس است، محدود می‌کند. علاوه بر این، مسئله "قاتل برنامه" (Killer App) همچنان یک دغدغه جدی است. کاربران برای توجیه خرید یک دستگاه جدید و نسبتاً گران‌قیمت، نیاز به یک تجربه قانع‌کننده و منحصر به فرد دارند که در هیچ پلتفرم دیگری قابل دسترسی نباشد. تاکنون، چنین اپلیکیشنی که بتواند میلیون‌ها نفر را به سمت واقعیت ترکیبی جذب کند، ظاهر نشده است.
محتوا، پاشنه آشیل دیگری است. هرچند که کتابخانه بازی‌ها و اپلیکیشن‌های واقعیت مجازی متا گسترده است، اما تجربیات بومی و کاملاً بهینه‌سازی شده برای واقعیت ترکیبی هنوز در مراحل اولیه خود هستند. توسعه‌دهندگان به زمان، ابزار و انگیزه‌های لازم برای خلق محتوایی نیاز دارند که از قابلیت‌های منحصر به فرد MR بهره‌برداری کند. بدون جریان مداوم و نوآورانه محتوا، حتی پیشرفته‌ترین سخت‌افزار نیز ممکن است در جذب و نگهداری کاربران با مشکل مواجه شود. متا باید بر روی ایجاد یک اکوسیستم توسعه‌دهنده قوی تمرکز کند که در آن خلق تجربیات MR جذاب، آسان و سودآور باشد.
ورود اپل به عرصه واقعیت ترکیبی با محصول ویژن پرو، صحنه رقابت را پیچیده‌تر و هیجان‌انگیزتر کرده است. ویژن پرو، با قیمتی بسیار بالاتر و تمرکز بر تجربه کاربری بی‌نظیر و کیفیت ساخت فوق‌العاده، استانداردهای جدیدی را در زمینه محاسبات فضایی تعریف کرده است. این حرکت اپل، هرچند که یک رقیب قدرتمند برای متا محسوب می‌شود، اما در عین حال اعتبار و مشروعیت بیشتری به کل حوزه واقعیت توسعه‌یافته می‌بخشد. وجود دو غول فناوری مانند متا و اپل در این فضا، نشان‌دهنده پتانسیل عظیم و آینده‌نگری این فناوری است. رقابت بین این دو شرکت احتمالاً منجر به نوآوری‌های سریع‌تر و پیشرفت‌های چشمگیرتری خواهد شد که در نهایت به نفع مصرف‌کنندگان است.
سال ۲۰۲۴ برای متا، سالی حیاتی است. این شرکت باید نشان دهد که واقعیت ترکیبی، نه تنها یک فناوری جذاب، بلکه یک پلتفرم با ارزش و کاربردی است که می‌تواند فراتر از بازی‌ها و سرگرمی‌های اولیه عمل کند. نیاز مبرمی به اثبات کاربردهای واقعی در حوزه‌هایی مانند آموزش، همکاری، بهره‌وری و حتی زندگی روزمره وجود دارد. متا با تقویت قابلیت‌های نرم‌افزاری کوئست ۳، معرفی به‌روزرسانی‌های مداوم و همکاری با توسعه‌دهندگان، تلاش می‌کند تا ارزش این پلتفرم را برای کاربران و کسب‌وکارها آشکار سازد. این اقدامات نه تنها برای موفقیت کوئست ۳ بلکه برای هموار کردن مسیر به سوی هدف نهایی، یعنی اوریون، ضروری است.
فراتر از سخت‌افزار، چشم‌انداز متا به محاسبات فضایی (Spatial Computing) و متاورس می‌رسد. این مفهوم، فراتر از صرفاً پوشیدن یک هدست یا عینک است؛ این به معنای تغییر اساسی در نحوه تعامل ما با اطلاعات و یکدیگر است، به گونه‌ای که ابزارهای دیجیتال به بخشی طبیعی و نامرئی از محیط فیزیکی ما تبدیل شوند. کوئست ۳ با ارائه یک تجربه واقعیت ترکیبی پیشرفته، گامی مهم در جمع‌آوری داده‌ها، درک تعاملات کاربران و پالایش فناوری‌های زیربنایی است که در نهایت اوریون را امکان‌پذیر خواهد ساخت. هر تجربه، هر بازخورد و هر نوآوری در این مرحله، به ساختن بلوک‌های سازنده برای آینده‌ای کمک می‌کند که متا در ذهن دارد.
در نهایت، سفر متا به سوی اوریون و متاورس، مسیری طولانی و پرفراز و نشیب است. کوئست ۳ نمایانگر مرحله کنونی این سفر است؛ یک دستگاه قدرتمند و نوآورانه که قابلیت‌های واقعیت ترکیبی را به سطح جدیدی می‌برد و به عنوان پلی حیاتی به سوی آینده عمل می‌کند. با وجود چالش‌های قیمت، محتوا و پذیرش عمومی، تعهد متا به این چشم‌انداز آینده‌نگرانه بدون تردید باقی می‌ماند. سال ۲۰۲۴ فرصتی برای متا است تا با تثبیت جایگاه کوئست ۳ و پرورش اکوسیستم واقعیت ترکیبی، گام‌های محکم‌تری به سوی آن "عصر جدید" محاسبات بردارد که روزی اوریون آن را به طور کامل محقق خواهد ساخت.
