اعلام ناگهانی متا مبنی بر توقف تولید هدست واقعیت ترکیبی پیشرفته خود، کوئست پرو (Meta Quest Pro)، بسیاری از فعالان و علاقه‌مندان به حوزه واقعیت مجازی و افزوده را غافلگیر کرد. این خبر که به صورت بی‌سروصدا و بدون هیاهو در وب‌سایت‌های رسمی متا منعکس شد، به معنای پایان عمر محصولی است که تنها حدود یک سال از معرفی پرهیاهوی آن می‌گذشت. کوئست پرو که با هدف قرار دادن بازار حرفه‌ای و شرکت‌ها و همچنین به عنوان یک محصول پیشرفته برای توسعه‌دهندگان عرضه شده بود، در نهایت نتوانست جایگاه مستحکمی برای خود پیدا کند و اکنون متا ترجیح داده تا منابع خود را بر روی نسل بعدی دستگاه‌هایش، به ویژه کوئست ۳، متمرکز کند. این حرکت، هرچند برای برخی قابل پیش‌بینی بود، اما سوالات زیادی را در مورد استراتژی آینده متا در بازار رو به رشد واقعیت ترکیبی ایجاد می‌کند و نشان‌دهنده چالش‌های فرا روی شرکت‌های پیشرو در این صنعت نوپا است.
یکی از دلایل اصلی و شاید مهم‌ترین عامل در عدم موفقیت تجاری کوئست پرو، قیمت بالای آن بود. این هدست در زمان عرضه با قیمت ۱۴۹۹ دلار روانه بازار شد که حتی پس از یک کاهش قیمت قابل توجه به ۹۹۹ دلار نیز، همچنان برای بسیاری از مصرف‌کنندگان عادی و حتی برخی کسب‌وکارها، گران‌قیمت محسوب می‌شد. متا کوئست پرو را به عنوان دستگاهی برای "افراد حرفه‌ای" و "تجربیات کاری" معرفی کرده بود، اما این تعریف گسترده و تا حدودی مبهم، نتوانست مخاطبان هدف را به خوبی قانع کند که این هزینه گزاف، ارزش سرمایه‌گذاری را دارد. در حالی که کوئست ۲ با قیمت بسیار پایین‌تر (حدود ۲۹۹ دلار) بازار مصرف‌کننده را قبضه کرده بود و به ده‌ها میلیون کاربر دسترسی داشت، شکاف قیمتی فاحش، کوئست پرو را در یک منطقه خاکستری قرار داد: نه به اندازه کافی ارزان برای مصرف‌کنندگان معمولی که صرفاً به دنبال سرگرمی هستند، و نه به اندازه کافی قدرتمند یا با اکوسیستم نرم‌افزاری اختصاصی برای بازار حرفه‌ای که بتواند رقبای گران‌تر و تخصصی‌تر را به چالش بکشد.
با وجود چالش‌های تجاری، نمی‌توان از نوآوری‌ها و پیشرفتهای تکنولوژیکی که کوئست پرو به ارمغان آورد، چشم‌پوشی کرد. این هدست اولین دستگاه واقعیت ترکیبی متا بود که از لنزهای "پانکیک" (Pancake Lenses) بهره می‌برد. این لنزها با کاهش فاصله بین نمایشگر و چشم، امکان طراحی باریک‌تر و سبک‌تر هدست را فراهم کردند و کیفیت بصری را به میزان قابل توجهی بهبود بخشیدند، به خصوص در بخش وضوح و کاهش اعوجاج در لبه‌های تصویر. این فناوری در مقایسه با لنزهای فرنل (Fresnel) نسل قبلی، تجربه‌ای شفاف‌تر و راحت‌تر را ارائه می‌داد و نشانه‌ای از آینده طراحی هدست‌های واقعیت مجازی بود. علاوه بر این، کوئست پرو قابلیت ردیابی چشم (Eye Tracking) و ردیابی چهره (Face Tracking) را معرفی کرد که امکان تعاملات اجتماعی واقع‌گرایانه‌تر در محیط‌های مجازی و برنامه‌های همکاری را فراهم می‌آورد. این ویژگی‌ها، به همراه طراحی ارگونومیک بهبود یافته، باتری قرار گرفته در پشت سر برای توزیع وزن بهتر و کنترل‌کننده‌های با ردیابی داخلی، تجربه کاربری را از جنبه‌های مختلفی ارتقا داد و نشان‌دهنده چشم‌انداز متا برای آینده واقعیت ترکیبی بود.
یکی دیگر از نقاط قوت برجسته کوئست پرو، قابلیت‌های پیشرفته واقعیت ترکیبی (Mixed Reality) آن بود. برخلاف کوئست ۲ که فقط از حالت پاس-ترو (Passthrough) سیاه و سفید با کیفیت پایین برای نمایش محیط اطراف استفاده می‌کرد، کوئست پرو مجهز به دوربین‌های رنگی با کیفیت بالا بود که به کاربران امکان می‌داد تا دنیای واقعی را به صورت رنگی و با جزئیات نسبتاً خوب در کنار محتوای مجازی مشاهده کنند. این قابلیت، دروازه‌ای را به سوی تجربیات جدید در حوزه‌های آموزش، طراحی صنعتی، همکاری‌های از راه دور، شبیه‌سازی و حتی سرگرمی باز می‌کرد. امکان تعامل با اشیاء مجازی در فضای واقعی، بدون نیاز به جدا کردن هدست، پتانسیل‌های بی‌نظیری را برای برنامه‌های کاربردی نسل آینده متاورس نشان داد. کوئست پرو در واقع یک سکوی آزمایش برای متا بود تا ایده‌ها و فناوری‌های پیشرفته خود را قبل از ادغام آنها در محصولات مصرف‌کننده بعدی، به محک آزمایش بگذارد و بازخورد بازار را دریافت کند.
با این حال، نوآوری‌های تکنولوژیکی به تنهایی برای تضمین موفقیت تجاری کافی نبودند. بازار هدف کوئست پرو مبهم ماند و متا نتوانست به خوبی قانع کند که چرا شرکت‌ها و افراد حرفه‌ای باید به جای راه‌حل‌های موجود و اثبات‌شده، به سمت این هدست گران‌قیمت روی بیاورند. فقدان یک اکوسیستم نرم‌افزاری قوی و اختصاصی برای کاربردهای حرفه‌ای، به همراه تعداد محدودی از برنامه‌های کاربردی که به طور کامل از قابلیت‌های پیشرفته کوئست پرو بهره می‌بردند، مانع بزرگی برای پذیرش گسترده آن شد. در حالی که متا از پتانسیل‌های بی‌پایان برای "محل کار آینده" صحبت می‌کرد، اپلیکیشن‌های کاربردی که بتوانند این وعده‌ها را محقق کنند، بسیار اندک بودند. بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند که متا عجله کرده و محصولی را عرضه کرده است که جلوتر از زمان خود بود و بازار آمادگی پذیرش آن را نداشت، یا اینکه خود متا نتوانست به اندازه کافی موارد استفاده قانع‌کننده‌ای برای آن ارائه دهد. این محصول بیشتر شبیه یک "پل تکنولوژیکی" بود تا یک مقصد نهایی، که مسیری را برای آینده هموار می‌کرد اما خود نتوانست به مقصد برسد.
تصمیم به توقف تولید کوئست پرو را می‌توان به عنوان یک حرکت استراتژیک از سوی متا برای تمرکز مجدد بر بازاریابی و تولید کوئست ۳ (Quest 3) تفسیر کرد. کوئست ۳ که قرار است در پاییز امسال عرضه شود، با هدف قرار دادن بازار مصرف‌کننده عمومی و با قیمتی بسیار رقابتی‌تر (حدود ۵۰۰ دلار) به میدان می‌آید. انتظار می‌رود که این هدست نیز از بسیاری از نوآوری‌های کوئست پرو، مانند لنزهای پانکیک و قابلیت‌های بهبود یافته واقعیت ترکیبی (هرچند احتمالاً با کیفیت پایین‌تر از پرو)، بهره ببرد، اما در بسته‌بندی ارزان‌تر و با تمرکز واضح‌تر بر بازی‌ها و تجربیات مصرف‌کننده. متا ظاهراً درس‌های مهمی از تجربه کوئست پرو آموخته است: بازار برای هدست‌های واقعیت ترکیبی گران‌قیمت و با موارد استفاده نامشخص هنوز به بلوغ نرسیده و تمرکز باید بر روی ارائه ارزش بالا با قیمت مناسب باشد تا بتواند پذیرش گسترده را تضمین کند. این تغییر رویکرد نشان‌دهنده اولویت‌بندی متا برای دستیابی به تعداد هرچه بیشتر کاربران است.
آینده برند "پرو" (Pro) در هدست‌های متا همچنان نامشخص است. برخی پیش‌بینی می‌کنند که ممکن است متا در آینده نسخه‌ای "پرو" از کوئست ۳ یا حتی یک کوئست پرو ۲ را با درس‌گرفته از اشتباهات گذشته و در زمان مناسب‌تری به بازار عرضه کند، زمانی که اکوسیستم نرم‌افزاری برای کاربردهای حرفه‌ای بالغ‌تر شده باشد و بازار هدف به وضوح تعریف شود. با ورود رقبای قدرتمندی مانند اپل با هدست ویژن پرو (Vision Pro) که با قیمت بسیار بالا و با تمرکز بر واقعیت ترکیبی پیشرفته عرضه شده، فضای رقابتی در حال داغ‌تر شدن است. این اتفاقات نشان می‌دهد که صنعت واقعیت مجازی و افزوده در مرحله حساسی قرار دارد؛ مرحله‌ای که نیازمند تعادل ظریفی بین نوآوری تکنولوژیک، قیمت‌گذاری منطقی و ارائه موارد استفاده قانع‌کننده است. متا با توقف تولید کوئست پرو، به نوعی خط مشی خود را برای آینده روشن‌تر کرده و می‌خواهد با محصولاتی واضح‌تر و هدفمندتر، رهبری خود را در این حوزه حفظ کند و به سمت تحقق چشم‌انداز بلندمدت خود برای متاورس حرکت کند.
در نهایت، کوئست پرو را می‌توان به عنوان یک آزمایش جاه‌طلبانه و پیشگامانه از سوی متا در نظر گرفت. این محصول با تمام کاستی‌های تجاری خود، راه را برای نوآوری‌های آتی باز کرد و فناوری‌های مهمی را به جهان واقعیت مجازی و افزوده معرفی نمود. هرچند عمر کوتاهی داشت، اما میراث آن در لنزهای پانکیک پیشرفته، ردیابی چشمی و چهره، و قابلیت‌های واقعیت ترکیبی پیشرفتهای که احتمالاً در نسل‌های بعدی هدست‌های متا و حتی محصولات رقبا مشاهده خواهیم کرد، زنده خواهد ماند. توقف تولید کوئست پرو، نه پایان راه متا در واقعیت ترکیبی است، بلکه نشانه‌ای از یک تنظیم مجدد استراتژیک است که به این شرکت امکان می‌دهد با تمرکز و کارایی بیشتری به سوی هدف نهایی خود، یعنی ساخت متاورس، حرکت کند. این یک گام به عقب نیست، بلکه گامی به سوی جلو با درسی بزرگ از گذشته و برنامه‌ریزی برای آینده‌ای روشن‌تر در این عرصه پرچالش و هیجان‌انگیز است.
