در دنیای همواره در حال تحول واقعیت مجازی، کمتر نامی به اندازه جان کارمک، مهندس افسانه‌ای و پیشگام این حوزه، با وزن و اعتبار همراه است. دیدگاه‌های او، چه در زمان حضورش در شرکت متا و چه پس از جدایی، همواره در کانون توجه بوده و مسیر آینده این فناوری را تحت تاثیر قرار داده است. مقاله اخیر وب‌سایت Road to VR به تحلیل دقیق نظرات کارمک درباره امکان‌پذیری تولید هدست‌های واقعیت مجازی ارزان‌قیمت و نقش سیستم‌عامل Horizon OS در این مسیر می‌پردازد. این تحلیل نه تنها به چالش‌های پیش‌رو اشاره دارد، بلکه فرصت‌هایی را که در گروی یک اکوسیستم باز و دسترسی گسترده‌تر به این تکنولوژی نهفته است، روشن می‌سازد.
جان کارمک، که به دلیل رویکرد صریح و واقع‌بینانه‌اش شهرت دارد، همواره بر لزوم دستیابی به قیمت‌های پایین‌تر برای افزایش پذیرش عمومی واقعیت مجازی تاکید کرده است. او معتقد است که برای خروج از وضعیت کنونی و تبدیل واقعیت مجازی به یک جریان اصلی، باید موانع مالی را از میان برداشت. اما نکته‌ای که دیدگاه کارمک را متمایز می‌کند، تردید او درباره توانایی متا برای دستیابی به قیمت‌های زیر ۲۰۰ دلار به تنهایی و با فناوری‌های فعلی است. او بر این باور است که قطعات اساسی مانند چیپ‌ست‌ها، نمایشگرها، لنزها و باتری‌ها همچنان گران هستند و هزینه‌های تحقیق و توسعه و ساخت نیز به این قیمت‌ها می‌افزاید.
اینجاست که نقش Horizon OS پررنگ می‌شود. متا با تصمیم به باز کردن سیستم‌عامل واقعیت مجازی خود به روی سازندگان شخص ثالث، گامی بلند در جهت ایجاد یک اکوسیستم باز، مشابه مدل اندروید گوگل در گوشی‌های هوشمند، برداشته است. این استراتژی می‌تواند به کاهش قیمت‌ها کمک کند، زیرا شرکت‌های مختلف با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت و برای تصاحب سهم بازار، تلاش خواهند کرد تا محصولاتی با قیمت‌های رقابتی عرضه کنند. اما کارمک در این زمینه نیز نگرانی‌هایی دارد؛ او از احتمال وقوع "رقابت بر سر قیمت" که منجر به کاهش کیفیت و تجربه‌ی کاربری نامطلوب می‌شود، ابراز نگرانی می‌کند.
تجربه اندروید نشان می‌دهد که اکوسیستم باز می‌تواند به گسترش سریع فناوری منجر شود، اما در عین حال، چالش‌هایی مانند پراکندگی (Fragmentation) و تنوع زیاد در کیفیت محصولات را نیز به همراه دارد. کارمک نگران است که در حوزه واقعیت مجازی نیز، سازندگان برای کاهش قیمت، از کیفیت قطعات بکاهند و در نتیجه، تجربه‌ی کاربری را فدا کنند. او معتقد است که حتی با یک هدست ارزان‌قیمت، کاربر باید تجربه‌ای "به اندازه کافی خوب" داشته باشد تا به استفاده از واقعیت مجازی ترغیب شود و آن را ترک نکند. در غیر این صورت، ارزان‌سازی صرف به گسترش پایدار فناوری منجر نخواهد شد.
یکی از نکات کلیدی در استدلال کارمک این است که متا نباید تنها به تولید سخت‌افزار گران‌قیمت یا حتی با کیفیت بالا بسنده کند، بلکه باید به فکر کاهش قیمت‌ها برای رسیدن به حجم بالای بازار باشد. او در گذشته بارها از متا خواسته بود که حتی با ضرر، قیمت Quest 2 را پایین‌تر بیاورد تا به تسریع پذیرش عمومی کمک کند. این رویکرد جسورانه، گرچه از نظر مالی در کوتاه‌مدت چالش‌برانگیز است، اما می‌تواند در بلندمدت با ایجاد یک پایگاه کاربری عظیم، به رشد اکوسیستم و جذابیت بیشتر برای توسعه‌دهندگان محتوا منجر شود.
مسئله محتوا نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. حتی ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین سخت‌افزار نیز بدون محتوای جذاب و کاربردی، ارزش چندانی نخواهد داشت. کارمک تاکید می‌کند که سرمایه‌گذاری در توسعه محتوا، اپلیکیشن‌ها و تجربیات کاربری، همگام با کاهش قیمت سخت‌افزار، برای موفقیت بلندمدت واقعیت مجازی حیاتی است. این یک چالش "مرغ یا تخم‌مرغ" است: کاربران کم به معنای توسعه‌دهندگان کمتر، و توسعه‌دهندگان کمتر به معنای محتوای کمتر و در نتیجه کاربران کمتر است. کاهش قیمت می‌تواند این چرخه را بشکند و تعداد کاربران را افزایش دهد، که به نوبه خود، توسعه‌دهندگان را برای سرمایه‌گذاری در این حوزه ترغیب می‌کند.
استراتژی متا برای Horizon OS، که یک گام به سوی باز کردن اکوسیستم خود محسوب می‌شود، می‌تواند فرصتی برای حل این مشکل باشد. با این حال، متا همچنان کنترل زیادی بر فروشگاه اپلیکیشن و خدمات اصلی خواهد داشت. این توازن بین "باز بودن" و "کنترل" یک نقطه حساس است که می‌تواند سرنوشت Horizon OS را تعیین کند. اگر متا بیش از حد بسته عمل کند، ممکن است نتواند از پتانسیل کامل اکوسیستم باز بهره‌مند شود. از سوی دیگر، کنترل بیش از حد کم می‌تواند به پراکندگی و کاهش کیفیت منجر شود.
جان کارمک با اشاره به این مسائل، یک بار دیگر یادآور می‌شود که صنعت واقعیت مجازی در یک دوراهی قرار دارد. آیا به سمت تولید دستگاه‌های پیشرفته و گران‌قیمت برای گروه کوچکی از کاربران مشتاق حرکت خواهد کرد، یا راه گسترش و دموکراتیزه کردن فناوری را در پیش خواهد گرفت؟ او قاطعانه از گزینه دوم حمایت می‌کند و معتقد است که برای رسیدن به نقطه عطف، واقعیت مجازی باید مانند گوشی‌های هوشمند، به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره تبدیل شود و این امر تنها با دستیابی به قیمت‌های مقرون به صرفه امکان‌پذیر است.
او Quest 2 را به عنوان نمونه‌ای موفق از یک هدست "به اندازه کافی خوب" با قیمتی مناسب می‌بیند که توانست تعداد قابل توجهی کاربر را جذب کند. اما برای گام‌های بعدی، نیاز به نوآوری‌های بیشتری در کاهش هزینه تولید و در عین حال حفظ کیفیت است. این چالش، نه تنها بر عهده متا، بلکه بر عهده تمامی بازیگران صنعت، از جمله تولیدکنندگان قطعات و توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، است.
در نهایت، دیدگاه‌های جان کارمک درباره آینده واقعیت مجازی، ترکیبی از خوش‌بینی محتاطانه و واقع‌بینی بی‌رحمانه است. او به پتانسیل عظیم این فناوری باور دارد، اما از موانع و چالش‌هایی که پیش روی آن قرار دارد نیز آگاه است. تاکید او بر ارزان‌سازی، ایجاد یک اکوسیستم باز و تمرکز بر تجربه کاربری "به اندازه کافی خوب"، راهنمای ارزشمندی برای تمامی شرکت‌هایی است که قصد دارند واقعیت مجازی را به دست توده‌ها برسانند. Horizon OS می‌تواند کاتالیزور این تغییر باشد، اما موفقیت آن به نحوه مدیریت متا بر چالش‌های قیمتی، کیفیتی و رقابتی بستگی خواهد داشت.
آینده واقعیت مجازی هنوز در حال شکل‌گیری است و مسیری پیچیده و پر از چالش‌های فنی، اقتصادی و استراتژیک پیش رو دارد. اما با رهنمودهایی از سوی افرادی مانند جان کارمک و گام‌هایی مانند باز کردن Horizon OS، این صنعت می‌تواند به هدف نهایی خود، یعنی قرار دادن واقعیت مجازی در دستان همه، نزدیک‌تر شود. این نه تنها به نفع شرکت‌های بزرگ است، بلکه نویدبخش یک انقلاب در نحوه تعامل ما با فناوری و جهان اطرافمان خواهد بود.
رویای واقعیت مجازی ارزان‌قیمت، که کارمک همواره از آن دفاع کرده، اکنون با معرفی Horizon OS بیش از پیش به حقیقت نزدیک‌تر شده است. اما تحقق کامل این رویا نیازمند همکاری، نوآوری مستمر و تعهد به ارائه بهترین تجربه کاربری در کنار قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه است. چالشی که متا و سایر بازیگران این عرصه باید هوشمندانه با آن روبرو شوند.
