هدستهای واقعیت مجازی متا کوئست، به ویژه مدل کوئست ۲، نقش بیبدیلی در فراگیر شدن واقعیت مجازی و آوردن آن به خانههای میلیونها نفر ایفا کردهاند. این دستگاهها با ترکیب سختافزار قدرتمند، نرمافزار کاربرپسند و قیمت نسبتاً مناسب، دروازهای به دنیایهای مجازی و تجربههای غوطهورکننده برای طیف وسیعی از کاربران گشودند. اما در کنار موفقیتهای چشمگیر، یک الزام خاص که از همان ابتدا با این هدستها گره خورده بود، به یکی از بزرگترین نقاط ضعف و منبع نارضایتی کاربران تبدیل شد: اجبار به ورود با حساب فیسبوک. این سیاست، اگرچه در نگاه اول برای متا (فیسبوک سابق) منطقی به نظر میرسید، اما به سرعت به پاشنه آشیل محبوبیت کوئست ۲ تبدیل شد.
نارضایتیها از همان روزهای اول آغاز به کار کوئست ۲، هنگامی که کاربران متوجه شدند برای فعالسازی و استفاده از این دستگاه، چارهای جز اتصال آن به یک حساب کاربری فعال فیسبوک ندارند، بالا گرفت. این اجبار، سؤالات جدیای را در مورد حریم خصوصی، امنیت دادهها و استقلال کاربران مطرح کرد. بسیاری از کاربران، چه آنها که اصلاً حساب فیسبوک نداشتند و چه آنهایی که ترجیح میدادند زندگی مجازی و فعالیتهای واقعیت مجازی خود را از پروفایل اجتماعی شخصیشان جدا نگه دارند، این سیاست را تهاجمی و غیرقابل قبول میدانستند. تلفیق اجباری هویت بازی و سرگرمی با پروفایل اجتماعی، برای بسیاری یک خط قرمز بود.
یکی از بزرگترین نگرانیها، مسائل مربوط به حریم خصوصی بود. کاربران از این بابت دلواپس بودند که متا چگونه دادههای مربوط به فعالیتهای واقعیت مجازی آنها را جمعآوری و با اطلاعات شخصی فیسبوکشان تلفیق خواهد کرد. این نگرانیها تنها به جمعآوری داده محدود نمیشد، بلکه شمول مسائل دیگری مانند نمایش فعالیتهای VR روی فید فیسبوک یا استفاده از این اطلاعات برای تبلیغات هدفمند را نیز در بر میگرفت. اعتماد عمومی به فیسبوک در زمینه حریم خصوصی، پیش از این نیز به دلیل رسواییهای متعددی مانند کمبریج آنالیتیکا، خدشهدار شده بود و این سیاست جدید تنها بر آتش این بدگمانیها میافزود.
علاوه بر نگرانیهای حریم خصوصی، مشکلات عملی نیز وجود داشت. کاربرانی که حساب فیسبوک نداشتند، مجبور به ایجاد حساب جدیدی میشدند که ممکن بود با قوانین داخلی فیسبوک در مورد هویت واقعی مغایرت داشته باشد. از سوی دیگر، کاربرانی که حساب فیسبوک داشتند اما به هر دلیلی حسابشان مسدود یا محدود میشد، به ناگهان دسترسی خود به کتابخانه بازیها و محتوای VR خریداری شده خود را از دست میدادند. این اتفاق نه تنها برای کاربران دلسردکننده بود، بلکه به طور جدی به سرمایهگذاری آنها در اکوسیستم واقعیت مجازی متا آسیب میزد و میتوانست به از دست دادن کامل دادهها و محتوایشان منجر شود.
شاید از دید متا در آن زمان، این سیاست توجیهاتی داشت. ادغام عمیقتر کاربران در اکوسیستم فیسبوک، تسهیل ارتباطات اجتماعی در واقعیت مجازی از طریق شبکه دوستان فیسبوک، و شاید ایجاد یک هویت یکپارچه برای کاربران در تمامی محصولات متا، از جمله اهدافی بود که این شرکت دنبال میکرد. آنها احتمالاً تصور میکردند که با leveraging (اهرم کردن) پایگاه کاربری عظیم فیسبوک، میتوانند به سرعت واقعیت مجازی را به جریان اصلی وارد کنند و ارتباطات اجتماعی را در آن تقویت نمایند. اما بازخورد منفی بیسابقه نشان داد که این رویکرد، درک درستی از خواستههای کاربران نداشت.
واکنش جامعه کاربری به این اجبار، بسیار شدید و گسترده بود. انجمنهای آنلاین، رسانههای خبری، و حتی تحلیلگران صنعت بازی و تکنولوژی، همگی از این سیاست انتقاد کردند. دادخواستهای آنلاین متعددی به راه افتاد و هشتگهای اعتراضی در شبکههای اجتماعی ترند شدند. کاربران به صورت گسترده به متا فشار آوردند و این فشارها به حدی افزایش یافت که متا نتوانست آن را نادیده بگیرد. این حجم از نارضایتی و مقاومت نشان داد که کاربران برای کنترل بر هویت و حریم خصوصی خود در دنیای دیجیتال ارزش بسیار زیادی قائل هستند و حاضر به مصالحه در این زمینه نیستند.
در نهایت، تحت فشار افکار عمومی و با درک این واقعیت که اجبار به استفاده از فیسبوک به مانعی جدی در مسیر رشد اکوسیستم واقعیت مجازی آنها تبدیل شده است، متا تصمیم به عقبنشینی گرفت. این شرکت اعلام کرد که به تدریج اجبار استفاده از حساب فیسبوک را حذف کرده و به جای آن، "حسابهای متا" (Meta Accounts) را معرفی خواهد کرد. این خبر، که در اواسط سال ۲۰۲۲ اعلام شد، نفس راحتی برای بسیاری از کاربران و امیدواری برای آیندهای روشنتر در واقعیت مجازی بود. این تغییر سیاست، نشان از درسگرفتن متا از اشتباهات گذشته و تمایل به ایجاد تجربهای کاربرپسندتر بود.
حسابهای متا، یک سیستم جدید ورود و مدیریت هویت هستند که به طور خاص برای محصولات و سرویسهای متاورس متا طراحی شدهاند. هدف اصلی این حسابها، جداسازی هویت کاربری در واقعیت مجازی از هویت شخصی در فیسبوک است. کاربران اکنون میتوانند یک حساب متا ایجاد کنند که نیازی به اتصال به حساب فیسبوک ندارد. این حساب شامل نام، ایمیل، شماره تلفن، تاریخ تولد، و اطلاعات پرداخت است و اساساً به عنوان یک "پروفایل پایه" برای دسترسی به دستگاههای واقعیت مجازی و سایر پلتفرمهای متاورس عمل میکند. این تفکیک، گامی مهم در جهت اعطای کنترل بیشتر به کاربران بر دادههایشان است.
یکی از مزایای اصلی حسابهای متا، افزایش استقلال و انعطافپذیری برای کاربران است. افرادی که نمیخواهند حساب فیسبوک داشته باشند یا به هر دلیلی مایل به استفاده از آن نیستند، دیگر مجبور نیستند برای لذت بردن از واقعیت مجازی به آن تن دهند. این تغییر نه تنها به حل مشکل حریم خصوصی کمک میکند، بلکه باعث میشود که مسدود شدن احتمالی حساب فیسبوک، دسترسی کاربر به بازیها و اپلیکیشنهای VR خود را مختل نکند. این موضوع، یک بهبود اساسی در تجربه کاربری و حس مالکیت کاربران بر محتوای دیجیتالشان محسوب میشود.
برای کاربران قدیمی کوئست که پیش از این حساب فیسبوک خود را به هدست متصل کرده بودند، فرایند انتقال به حسابهای متا نیز در نظر گرفته شد. این کاربران میتوانند انتخاب کنند که حساب فیسبوک خود را به یک حساب متا تبدیل کنند، یا یک حساب متا جدید ایجاد کرده و اطلاعات خود را به آن منتقل نمایند. متا یک "مرکز حساب کاربری" (Accounts Center) نیز معرفی کرده که به کاربران امکان میدهد تا حسابهای فیسبوک، اینستاگرام و متا خود را در یک مکان مرکزی مدیریت کنند و انتخاب کنند که کدام اطلاعات بین این حسابها به اشتراک گذاشته شود یا خیر. این انعطافپذیری، کلید اعتمادسازی مجدد است.
این سیستم جدید، به کاربران قدیمی این امکان را میدهد که تصمیم بگیرند آیا میخواهند ارتباط حساب فیسبوک خود با حساب متا را حفظ کنند یا خیر. اگر ارتباط را قطع کنند، میتوانند از واقعیت مجازی کاملاً مستقل از فیسبوک استفاده کنند. در صورت حفظ ارتباط، برخی از ویژگیهای اجتماعی مانند لیست دوستان فیسبوک ممکن است در واقعیت مجازی نیز در دسترس باشند، اما این انتخاب کاملاً به عهده کاربر است. این رویکرد، احترام به انتخاب کاربر را در مرکز توجه قرار میدهد و کنترل دادهها را از حالت اجباری به انتخابی تغییر میدهد.
علاوه بر حسابهای متا، این شرکت "پروفایلهای هورایزن" (Horizon Profiles) را نیز معرفی کرده است. این پروفایلها، هویتی مجزا برای تعاملات اجتماعی در پلتفرمهای اجتماعی متاورس مانند هورایزن وورلدز (Horizon Worlds) هستند. کاربران میتوانند نام کاربری و آواتار منحصر به فردی برای پروفایل هورایزن خود انتخاب کنند که لزوماً نباید با نام واقعی یا اطلاعات پروفایل فیسبوکشان مرتبط باشد. این پروفایلها امکان ایجاد یک هویت کاملاً مجزا و ناشناستر را در فضاهای اجتماعی واقعیت مجازی فراهم میکنند که برای بسیاری از کاربران اهمیت زیادی دارد.
پروفایل هورایزن به کاربران این امکان را میدهد تا بدون فاش کردن هویت واقعی خود (یا حداقل هویتی که در فیسبوک دارند)، در فضاهای اجتماعی واقعیت مجازی حضور یابند. این پروفایلها، نام کاربری منحصربهفرد، نام نمایش (که میتواند هر چیزی باشد)، آواتار و دنبالکنندگان خاص خود را دارند. این جدایی بین هویت بازی/اجتماعی VR و هویت واقعی در فیسبوک، یک گام بزرگ رو به جلو در جهت بهبود حریم خصوصی و افزایش آزادی بیان در متاورس است. این رویکرد به کاربران امکان میدهد تا در محیطهای مجازی، شخصیتهای متفاوتی را تجربه کنند.
این تغییر سیاست در متا، پیامدهای مهمی برای استراتژی کلی این شرکت در زمینه متاورس دارد. با حذف اجبار فیسبوک، متا نشان داد که در حال حرکت به سمت یک اکوسیستم بازتر و کاربرمحورتر است. این اقدام میتواند به جذب کاربران بیشتری کمک کند که تا پیش از این به دلیل نگرانیهای حریم خصوصی یا عدم تمایل به استفاده از فیسبوک، از ورود به دنیای واقعیت مجازی متا خودداری میکردند. این تغییر، نشاندهنده یک بلوغ در رویکرد متا به هویت دیجیتال در عصر متاورس است.
این اتفاق همچنین نشان میدهد که شرکتهای بزرگ فناوری، حتی با وجود نفوذ و قدرت زیاد، نمیتوانند به طور کامل بازخورد و خواستههای کاربران را نادیده بگیرند. فشار عمومی و نارضایتی گسترده جامعه کاربری، میتواند منجر به تغییرات اساسی در سیاستها و رویکردهای آنها شود. درسی که متا از این تجربه گرفت، احتمالاً بر طراحی و توسعه محصولات آینده این شرکت، به ویژه در زمینه متاورس و هویت دیجیتال، تأثیرگذار خواهد بود. این یک پیروزی برای کاربران و حریم خصوصی آنها بود.
با این حال، چالش همچنان برای متا باقی است: چگونه میتوانند بین ارائه یک تجربه کاربری یکپارچه و جذاب در متاورس و حفظ حریم خصوصی و کنترل کاربر بر دادههایش، تعادل برقرار کنند؟ ساخت متاورس، نیازمند جمعآوری و پردازش حجم عظیمی از دادهها است و این شرکت باید به صورت شفاف و مسئولانه با این موضوع برخورد کند. اطمینان دادن به کاربران در مورد نحوه استفاده از اطلاعاتشان و اعطای ابزارهای کافی برای مدیریت حریم خصوصی، برای موفقیت بلندمدت متاورس حیاتی خواهد بود.
این تحول، صرفاً یک تغییر فنی در نحوه ورود به سیستم نیست؛ بلکه نشاندهنده تغییر پارادایم در درک هویت دیجیتال و حریم خصوصی در عصر پلتفرمهای مجازی است. در جهانی که مرز بین واقعیت فیزیکی و دیجیتال در حال کمرنگ شدن است، کنترل بر هویت و دادههای شخصی، به موضوعی حیاتیتر از همیشه تبدیل میشود. کاربران خواهان انعطافپذیری و انتخاب هستند، و شرکتها باید به این خواسته پاسخ دهند.
در نهایت، حذف اجبار فیسبوک از هدستهای کوئست متا، یک نقطه عطف مهم در تاریخ واقعیت مجازی محسوب میشود. این تغییر نه تنها به نگرانیهای میلیونها کاربر پاسخ داد، بلکه مسیر را برای ورود تعداد بیشتری از افراد به دنیایهای واقعیت مجازی بدون اجبار به تلفیق هویتهای شخصی و مجازی خود، هموار کرد. این گامی مهم در جهت ایجاد یک اکوسیستم واقعیت مجازی بازتر، محترمانهتر و کاربرمحورتر است که در آن، انتخاب و حریم خصوصی کاربر در اولویت قرار دارد.
این تصمیم متا، به نوعی اعتراف به این واقعیت بود که آینده واقعیت مجازی و متاورس، بر پایه اعتماد و اختیار کاربران بنا خواهد شد، نه بر پایه اجبار و تلفیق هویتهای دیجیتال. این تغییر، به کاربران آزادی عمل بیشتری برای شکلدهی به حضور خود در فضاهای مجازی میدهد و میتواند به پذیرش گستردهتر متاورس کمک کند، چرا که حس امنیت و کنترل را در اختیار کاربران قرار میدهد و آنها را از نگرانیهای غیرضروری در مورد حریم خصوصی رها میکند.