دنیای واقعیت مجازی (VR) و واقعیت ترکیبی (MR) در آستانه تحولات بزرگی قرار دارد و فصل تعطیلات پایان سال ۲۰۲۳ میلادی، معیاری کلیدی برای سنجش وضعیت بازار و ترندهای مصرف‌کنندگان در این حوزه بود. در حالی که بسیاری انتظار داشتند هدست پیشرفته‌تر و جدیدتر متا کوئست ۳ (Meta Quest 3) در این رقابت پیشتاز باشد، داده‌های فروش از آمازون حکایت از داستانی متفاوت و پیروزی چشمگیر مدل قدیمی‌تر، یعنی متا کوئست ۲ (Meta Quest 2) داشت. این پدیده نه تنها نکات مهمی را درباره استراتژی‌های قیمتی و جذب مشتری در اکوسیستم واقعیت مجازی آشکار می‌سازد، بلکه دیدگاه‌های عمیقی را در مورد مسیر آینده این فناوری و جایگاه متا در آن ارائه می‌دهد.
بررسی دقیق‌تر رتبه‌بندی پرفروش‌ترین محصولات در بخش بازی‌های ویدیویی آمازون در طول فصل تعطیلات، به‌ویژه در بازه‌های زمانی حساس مانند جمعه سیاه و دوشنبه سایبری و همچنین هفته منتهی به کریسمس، نشان داد که متا کوئست ۲ به طور مداوم و با اختلاف قابل توجهی نسبت به برادر جدیدتر خود، کوئست ۳، در صدر قرار داشته است. این برتری، که عمدتاً ناشی از کاهش شدید قیمت کوئست ۲ به ۱۹۹ دلار بود، نمایانگر استراتژی هوشمندانه متا برای جذب حجم عظیمی از مصرف‌کنندگان جدید به اکوسیستم واقعیت مجازی خود است. قیمت‌گذاری تهاجمی برای کوئست ۲، آن را به گزینه‌ای بسیار جذاب برای کسانی تبدیل کرد که به دنبال ورود به دنیای VR با بودجه‌ای محدود بودند یا قصد داشتند برای اولین بار این تجربه را امتحان کنند.
در مقابل، متا کوئست ۳، که با قیمت پایه ۴۹۹ دلار عرضه شد، اگرچه پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه گرافیک، قدرت پردازشی و قابلیت‌های واقعیت ترکیبی ارائه می‌دهد، اما در جدول پرفروش‌ها هرگز نتوانست به جایگاه کوئست ۲ نزدیک شود. این هدست، که با تمرکز بر کاربران حرفه‌ای‌تر و علاقه‌مندان به فناوری‌های نوظهور طراحی شده است، در مواقعی که تخفیف‌های کوئست ۲ پایان می‌یافت، شاهد رشد رتبه‌ای بود اما این وضعیت پایدار نبود. این الگو نشان می‌دهد که با وجود پیشرفت‌های فنی، قیمت همچنان مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده برای اکثریت مصرف‌کنندگان است، به‌ویژه در بازاری که هنوز در مراحل اولیه پذیرش عمومی قرار دارد و نیاز به معرفی گسترده به مخاطبان جدید دارد.
استراتژی متا در این فصل تعطیلات را می‌توان به عنوان یک رویکرد دوگانه (Dual-pronged strategy) توصیف کرد. از یک سو، با کوئست ۲، آن‌ها بر افزایش پایگاه کاربری و گسترش دسترسی به واقعیت مجازی تمرکز کردند. این حرکت نه تنها به معنای فروش بیشتر سخت‌افزار است، بلکه با جذب کاربران جدید، بازار بالقوه برای توسعه‌دهندگان بازی‌ها و اپلیکیشن‌ها را نیز گسترش می‌دهد. هرچه تعداد کاربران فعال یک پلتفرم بیشتر باشد، انگیزه بیشتری برای توسعه‌دهندگان برای سرمایه‌گذاری در تولید محتوا برای آن پلتفرم وجود خواهد داشت، که این خود به نوبه خود به جذابیت بیشتر اکوسیستم می‌انجامد. کوئست ۲ با قیمت‌گذاری استراتژیک خود، به عنوان یک دروازه ورود کم‌هزینه عمل کرد و به طور موثری موانع ورود به VR را برای بسیاری از مصرف‌کنندگان کاهش داد.
از سوی دیگر، کوئست ۳ به عنوان پرچمدار فناوری و نمادی از آینده دیدگاه متا برای واقعیت ترکیبی عمل می‌کند. این هدست، با قابلیت‌های passthrough رنگی و پردازشگر قدرتمندتر، پتانسیل‌های جدیدی را در زمینه تعامل با دنیای واقعی از طریق واقعیت مجازی به نمایش می‌گذارد. اگرچه فروش آن به اندازه کوئست ۲ خیره‌کننده نبود، اما حضور آن در بازار ضروری است تا متا بتواند نوآوری‌های خود را به نمایش بگذارد و راه را برای نسل‌های بعدی سخت‌افزار هموار کند. این هدست برای آن دسته از کاربران مشتاق طراحی شده است که حاضرند برای تجربه بهترین‌های موجود در فناوری واقعیت مجازی و ترکیبی هزینه بیشتری بپردازند و به نوعی، نقش یک کاتالیزور برای پیشبرد مرزهای تکنولوژی را ایفا می‌کند.
این دینامیک فروش همچنین پیامدهای مهمی برای رقابت در بازار واقعیت مجازی و ترکیبی دارد. در حالی که شرکت‌هایی مانند سونی با پلی‌استیشن وی‌آر ۲ و پیکو با هدست‌های خود در تلاش برای کسب سهم بازار هستند، توجهات به سمت ورود قریب‌الوقوع اپل ویژن پرو (Apple Vision Pro) معطوف است. ویژن پرو با برچسب قیمتی بسیار بالا (۳۵۰۰ دلار) و تمرکز بر کاربردهای حرفه‌ای و تجربه‌های پریمیوم، در نقطه‌ای کاملاً متفاوت از طیف بازار قرار می‌گیرد. استراتژی متا در این فصل تعطیلات، که بر دسترسی‌پذیری و حجم فروش از طریق قیمت‌گذاری تهاجمی کوئست ۲ تأکید داشت، به نوعی یک رویکرد متضاد و مکمل در برابر استراتژی اپل محسوب می‌شود. متا به دنبال ایجاد یک پایگاه کاربری گسترده و فراگیر است، در حالی که اپل در حال حاضر بر بازار لوکس و تخصصی‌تر متمرکز شده است.
موفقیت کوئست ۲ در تعطیلات ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که بازار واقعیت مجازی هنوز به شدت به قیمت حساس است. با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در فناوری، VR هنوز به مرحله‌ای نرسیده است که برای اکثریت مردم به یک کالای ضروری تبدیل شود. بنابراین، کاهش موانع مالی ورود به این فناوری، راهبردی بسیار موثر برای افزایش پذیرش عمومی است. این موضوع برای توسعه‌دهندگان نیز اهمیت دارد؛ زیرا تضمین می‌کند که مخاطبان کافی برای محصولات و خدمات آن‌ها وجود دارد و این امر به پایداری و رشد اکوسیستم کمک شایانی می‌کند. جامعه‌ای بزرگ‌تر از کاربران، به معنای بازگشت سرمایه بهتر برای توسعه‌دهندگان و در نتیجه، محتوای غنی‌تر و متنوع‌تر برای کاربران است.
با نگاهی به آینده، می‌توان پیش‌بینی کرد که متا همچنان به استراتژی چندگانه خود ادامه خواهد داد. احتمالاً شاهد عرضه مدل‌های جدید و پیشرفته‌تر کوئست برای کاربران حرفه‌ای و علاقه‌مند به آخرین نوآوری‌ها خواهیم بود، در حالی که نسخه‌های ارزان‌تر و قابل دسترس‌تر (شاید با نام‌های جدید یا نسخه‌های بازسازی شده از مدل‌های قدیمی‌تر) برای جذب کاربران جدید و گسترش بازار استفاده خواهند شد. هدف نهایی متا، همانطور که مارک زاکربرگ بارها بر آن تاکید کرده است، ساخت "متاورس" است؛ یک جهان مجازی پایدار و گسترده که میلیون‌ها نفر بتوانند در آن با یکدیگر تعامل داشته باشند. دستیابی به این هدف نیازمند یک پایگاه کاربری عظیم است که کوئست ۲ با عملکرد خود در تعطیلات ۲۰۲۳، نشان داد که می‌تواند در دستیابی به آن نقشی حیاتی ایفا کند.
در نهایت، نتایج فروش متا کوئست در فصل تعطیلات ۲۰۲۳، تصویری واضح از وضعیت فعلی بازار واقعیت مجازی ارائه می‌دهد: بازاری که هنوز در حال شکل‌گیری است، با پتانسیل عظیم اما نیازمند استراتژی‌های هوشمندانه برای غلبه بر چالش‌ها. موفقیت کوئست ۲ در رقابت با کوئست ۳، نه تنها نشان‌دهنده قدرت قیمت‌گذاری استراتژیک است، بلکه بر اهمیت ایجاد یک نقطه ورود کم‌هزینه برای جذب مخاطبان جدید به اکوسیستم واقعیت مجازی تاکید می‌کند. این درس برای تمام بازیگران این صنعت، از جمله متا، بسیار ارزشمند خواهد بود و مسیر توسعه و پذیرش عمومی واقعیت مجازی را در سال‌های آتی تا حد زیادی تحت تأثیر قرار خواهد داد و به این ترتیب، آینده متاورس با سرعتی پایدارتر پیش خواهد رفت.
